Mowa Bezdźwięczna
Definicja
Mowa bezdźwięczna inaczej wymowa bezdźwięczna lub ubezdźwięcznianie jest rodzajem dyslalii polegającym na braku realizacji spółgłosek dźwięcznych i zastępowaniu ich odpowiednikami bezdźwięcznymi. Przejawia się ona także trudnościami w różnicowaniu głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych.
Charakterystyka
Mowa bezdźwięczna dotyczy 13 głosek polskich, występujących w opozycji dźwięczna – bezdźwięczna:
Ubezdźwięcznianiu nie ulegają samogłoski i tzw. spółgłoski półotwarte: r, l, l’, m, m’, n, n’, j, ł. Może występować jako wada samoistna lub towarzyszyć innym wadom wymowy. U dzieci w wieku szkolnym często pojawiają się problemy z czytaniem i pisaniem, gdyż dziecko pisze i czyta tak, jak słyszy.
Przykłady
W mowie bezdźwięcznej dochodzi do znacznego zniekształcenia wyrazów, aż do zupełnej zmiany ich znaczenia np.:
Rodzaje
Wyróżnia się mowę bezdźwięczną całkowitą i częściową. W całkowitej zaburzeniu ulega realizacja wszystkich spółgłosek dźwięcznych z wymienionych 13 par; częściowa dotyczy tylko niektórych głosek. Kania (2001) uważa, że ubezdźwięcznianie częściowe jest etapem przejściowym w mowie bezdźwięcznej całkowitej.
Przyczyny
Do najczęstszych przyczyn mowy bezdźwięcznej należą:
Mowa bezdźwięczna, rzadko, ale może być także skutkiem uszkodzenia centralnego układu nerwowego, dlatego też konieczna jest konsultacja u logopedy. W trakcie diagnozy i terapii ustala się przyczynę wady wymowy i opracowuje program usprawnienia narządów artykulacyjnych i kolejność wywoływania zaburzonych głosek. Niekorygowana mowa bezdźwięczna potęguje również trudności szkolne, wzmagając dodatkowo uczucie frustracji u dziecka.
Bibliografia
Kania J.T.: Szkice logoedyczne. Lublin: Polskie Towarzystwo Logopedyczne, Zarząd Główny, 2001. Minczakiewicz E.M.: Mowa rozwój – zaburzenia – terapia, Kraków: Wyd. Naukowe Akademii Pedagogicznej, 1997. Gałkowski T., Jastrzębowska G.: Logopedia – pytania i odpowiedzi, Podręcznik akademicki Opole: Wyd. Uniwersytetu Opolskiego, 2003.